De iconen van de RVKO

De geschiedenis van de RVKO gaat over mensen. Mensen die zich – nu én vroeger – om wat voor reden dan ook met hart en ziel inzetten voor het beste onderwijs voor de kinderen van Rotterdam en omstreken. Met hun energie en enthousiasme inspireren ze anderen en brengen hen in beweging.

Voor de RVKO begon het allemaal met Johannes Willem Thompson. Een Rotterdamse havenbaron die in de jaren rond 1870 in de bloei van zijn leven was. Het was een tijd waarin de paus en bisschoppen gelovigen stimuleerden om kerken en scholen te bouwen. Thompson voelde zich geroepen om te helpen en richtte in 1873 de RVKO op, in eerste instantie alleen voor katholieke jongens. Maar naast onze oprichter zijn nog veel meer RVKO-iconen…

Zuster Theresia

Zoals jonge zuster Theresia, die net in het klooster was ingetreden en haar gelofte van gehoorzaamheid en kuisheid had afgelegd. Ze wilde haar steentje bijdragen aan de maatschappij. Toen de pastoor vroeg of zij iets voor de arme, achtergestelde meisjes in de buurt wilde betekenen, deed ze dat op eigen wijze. Ze legde daarmee, in 1885, het fundament voor wat later één van de grootste scholen van de RVKO zou worden. Ze staat model voor de duizenden nonnen en broeders die hun werkzame leven op scholen van de RVKO hebben doorgebracht. Laten we deze vele mensen vooral niet vergeten. Ze hebben voor en na de eeuwwisseling van de 20e eeuw onbaatzuchtig prachtig werk verricht, waar we ook nu nog de vruchten van plukken.

Juffrouw Akveld

In 1908 wordt de eerste St. Petrus Muloschool opgericht. De RVKO krijgt uiteindelijk 14 Muloscholen. Ook de Muloschool moet het hebben van financiële injecties van het bisdom en giften en nalatenschappen van goede katholieken. Er was een heuse schoolstrijd nodig om in 1917 ook voor de bijzondere scholen subsidie te krijgen van de overheid. Dat was maar goed ook, want er stond Nederland een flinke crisis te wachten. Leraren verdienden in die tijd nauwelijks hun boterham. Toch waren er genoeg die uit passie voor het vak kozen. Zoals Juffrouw Akveld, die op de basisschool Immaculate Conceptione iedere dag al haar liefde en kennis deelde met de achtergestelde kinderen. Ze startte opgewekt de dag met de luizenkam en gaf een boterham aan wie honger had. Pas daarna volgde het ochtendgebed.

Meester Baars

Of neem meester Baars, die in de jaren 30 van de vorige eeuw in de nieuwe wijk IJsselmonde, naast de pastorie een schoolgebouw kreeg. Met de bus haalde hij iedere dag de katholieke leerlingen op. Die brachten eerst een half uur door in de kerk en kregen daarna catechese-les. Zo konden ze uitgroeien tot goede katholieke burgers. Meester Baars woonde naast de school en was dag en nacht met zijn leerlingen en hun gezinnen bezig. Hij vergat altijd zijn trouwdag, maar sloeg nooit een evenement van zijn leerlingen over. In de oorlog was hij een vraagbaak voor velen. In de moeilijke jaren, 1940-1945, bleven lang niet alle scholen open, daar was geen budget voor.

Zuster Alix Alkemade

In de naoorlogse jaren worden langzamerhand steeds meer parochiescholen overgedragen aan de RVKO. De RVKO telt in 1960 zestig scholen en 12.000 leerlingen. De vereniging heeft dan ook haar eigen kweekscholen. Zuster Alix Alkemade is in de jaren 60 de jonge enthousiaste directeur van de Lucia-opleidingsschool voor meisjes aan de Hennekijnstraat. Zij heeft ontzettend veel betekenis gehad voor de feminisering van het onderwijs. Wanneer je als onderwijzeres trouwde, werd je automatisch ontslagen. Dan moest je je aan je man en huishoudelijke taak gaan wijden en, als het je gegeven was, aan je kinderen. Alix was een voortreffelijke gezagsgetrouwe non die de regels en haar geloof volgde, maar óók haar hart. Ze was een onafhankelijke denker. Ze leerde vrouwen om zelfstandig te zijn, te studeren en een eigen pad te kiezen. Kon het niet rechtsom, dan zocht ze de weg linksom. Zij heeft een toekomst gegeven aan talloze vrouwen en mannen, die dat zonder haar bemoeienis niet gehad zouden hebben.

Meester Arie

In de jaren 60 komen ook de eerste gastarbeiders naar Rotterdam en omgeving, vooral Italianen en Spanjaarden. Vanuit hun katholieke traditie was het logisch dat hun kinderen op scholen van de RVKO terechtkwamen. Het omgaan met andere culturen en de kennis daarover dateert al van die tijd. Zo staan de scholen ook open voor de migrantenkinderen uit Marokko, Kaapverdië en Turkije, die in de jaren 70 binnenkomen. In deze jaren ontstaat een aantal RVKO-scholen met een bijna uitsluitend allochtone schoolbevolking, waarbij ook de sociale problematiek nog eens groot is. Meester Arie, conciërge van de Agnesschool, wordt het gezicht van de buurt. Hij waakt over de school en de leerlingen. Ouders en leerlingen weten hem te vinden, ook na schooltijd. Er komen vakleerkrachten voor eigen taal en cultuur, maar er ontstaan ook taalachterstanden.

Juf Tomazia Neves Teixeira

Ze gaf Portugese les op de Emmausschool. Gedreven door haar werk als lerares, wilde ze een maatschappelijke bijdrage leveren aan de samenleving. Tomazia maakte radio, zette zich in voor vrouwenemancipatie en was actief bij een stichting voor sociaal-culturele en educatieve activiteiten, Casa Tiberias. Zo werd ze een icoon binnen de Kaapverdische gemeenschap én binnen de RVKO.

Paul Vierboom

Ook Paul Vierboom trekt zich dit aan en werkt aan kansengelijkheid in zijn wijk. Hij is een fenomeen binnen de RVKO, maar vooral op de Oscar Romeroschool. Op eigen wijze maakt hij voor veel kinderen en collega’s het verschil. Hij geeft lezingen, organiseert voorleeswedstrijden, nodigt wel 100 schrijvers uit op school en vult een schoolbibliotheek met 3.000 boeken. Onvermoeibaar werkt hij door om kinderen in aanraking te brengen met boeken en schrijvers. Uiteindelijk leest de hele school graag in rust en met concentratie: wat een topprestatie!

Op eigen wijze

Zo hebben duizenden mensen met hart en ziel bijgedragen aan de groei en ontwikkeling van leerlingen binnen de RVKO. Onze 2.400 collega's doen dat ook nu nog elke dag. Wat wij alle leerlingen gunnen, is een leraar zoals Paul. Leraren die in goed en nauw contact met de omgeving hun eigen wijze plan trekken. Die niet de gebaande paden volgen, maar zelf nadenken en autonome keuzes maken om op eigen wijze ieder kind te geven wat het nodig heeft en zo de wereld iedere dag een beetje beter te maken. Leraren die het verhaal van de RVKO doorvertellen, het verhaal van Paul Vierboom, van zuster Theresia, van meester Baars, juf Tomazia… van zoveel vrouwen en mannen waar we ontzettend blij mee zijn.

‍