Geactualiseerde kernwaarden als ruimtescheppend richtsnoer

Medio november is het nieuwe Strategisch Verhaal van de RVKO gedeeld met alle medewerkers. Samen op weg naar een doel in de toekomst, zonder dat de route naar die stip aan de horizon exact vastligt. Iedereen bij de RVKO kan meedromen, meedenken en meedoen. We schrijven aan het volgende hoofdstuk van ons gezamenlijke verhaal, via verschillende ontwikkelgroepen. Zoals de ontwikkelgroep Identiteit, die de zeven kernwaarden van de RVKO onder de loep nam.

Het College van Bestuur vroeg Nicole van Dijk en Liesbeth Stalmeier een ontwikkelgroep samen te stellen om een meer eigentijdse vertaling van de zeven kernwaarden te maken.

Vanwaar dit verzoek en waarom zijn niet ook de kernwaarden zélf ter discussie gesteld? Jakolien Kraeima, lid CvB: ‘Al decennia lang hanteren we binnen de RVKO een set van zeven vaste kernwaarden. Zij hebben een vaste volgorde en vormen als het ware de ruggengraat van onze identiteit. Ze zorgen voor stevigheid; door richting en houvast te bieden, júíst ook als het stormt in de maatschappij of de politiek. Ze helpen ons – alle zeven op hun eigen manier – om hoopvol en nieuwsgierig te blijven, om te blijven investeren in de ontwikkeling van onze leerlingen, de ander, onszelf en de samenleving als geheel. Dat is heel waardevol, zeker in onze huidige maatschappij. Zo’n waardevolle ruggengraat verwijder je niet. Maar het is wel belangrijk om hem goed te onderhouden, zodat hij optimaal blijft functioneren in een veranderende tijd.’

Vier pijlers

Het Strategisch Verhaal gaat uit van vier  strategische domeinen: houden van de wereld; kansrijk onderwijs; kwaliteit en professionaliteit;  in verbinding vanuit dialoog. Deze vier pijlers krijgen verder vorm en inhoud binnen ontwikkelgroepen.  In deze denktanks werken verschillende collega’s de thema’s samen verder uit. Elke ontwikkelgroep heeft een stafmanager of een bovenschools directeur als kartrekker. Voor de ontwikkelgroep Identiteit is dat Nicole van Dijk.

Ook Liesbeth Stalmeier (stafafdeling Onderwijs en Identiteit) is lid van deze ontwikkelgroep:  ‘Wat onder andere schuurde bij de oude beschrijving van de kernwaarden, was dat deze niet meer goed aansloot bij de huidige maatschappij, die sinds de laatste formulering enorm is veranderd. Dat merkten we al snel toen we van leerkrachten en directieleden hoorden met welke uitdagingen zij dagelijks te maken hebben, bijvoorbeeld op het gebied van diversiteit en kansengelijkheid.’

Nicole: ‘Dat klopt. Om hun dagelijkse werk goed te kunnen doen, hebben medewerkers behoefte aan duidelijke waarden als basis. Werken in het onderwijs van vandaag is echt iets anders dan 10, 15 jaar geleden. Het vraagt van je dat je meer fluïde kunt zijn in je denken. Zodat je voor het hele aanbod op school een manier vindt om er voor iedereen te kunnen zijn. En dat kun je pas doen, als je goed voor jezelf hebt uitgezocht wat je positie is en hoe je van daaruit waarde-gedreven wilt en kunt handelen.’

Liesbeth: ‘Het is het leven van de school dat zich aandient en daar wil je zo goed mogelijk in staan.  En er zijn ook mooie dingen te ontdekken;  niet voor niets is en blijft verwondering een belangrijke kernwaarde.’ Nicole: ‘Het zou heel mooi zijn als we met z’n allen een soort neutraliteit en compassie kunnen ontwikkelen. Openstaan, nieuwsgierig zijn, oprecht luisteren, zonder oordeel. Je hoeft er niets van te vinden, maar het is wel een gegeven dat er allerlei dingen spelen in de maatschappij, in de buurt en binnen de gezinnen. Dat erkennen, begrip en mededogen tonen en daar iets mee doen is een goed begin.’

Gezamenlijke zoektocht

Liesbeth: ‘Het is echt iets moois om samen die zoektocht door te maken. Wij merkten ook in onze ontwikkelgroep hoeveel energie er loskomt als mensen de tijd en ruimte krijgen om out of the box te dromen, denken en doen.’

Nicole: ‘De ontwikkelgroep heeft de oude formuleringen van de kernwaarden van de afgelopen 20 jaar als basis genomen, want daar zit heel veel waarheid in. Samen hebben we geprobeerd ze concreter te maken, met dynamischer en actiever taalgebruik, waardoor ze een stuk uitnodigender zijn geworden. We hebben ook de kern van onze identiteit herschreven: wie zijn wij, waar staan  we voor?’

‘Kernwaarden als richtsnoer voor een open dialoog’

Liesbeth: ‘Wij hebben gemerkt dat het echt meerwaarde heeft om met de groep aan het begin van het traject ruim de tijd te nemen om de voeten op tafel te leggen en te brainstormen. Dus niet meteen in de oplossingen en de uitvoering schieten, maar eerst even afstand nemen. Dat kost wat tijd, maar leidt uiteindelijk tot een beter en completer resultaat, waarin alle gedachten en standpunten zijn meegenomen. Uiteindelijk zijn we een keer of vijf bij elkaar gekomen, ongeveer één keer per maand. En met opzet steeds aan het einde van de dag, zodat er daarna niets meer hoeft en iedereen lekker rustig zit.’

Volgende stap

Nicole: ‘Nu de nieuwe beschrijving van de kernwaarden klaar is, zetten we de volgende stap: op zoek naar wat de scholen nodig hebben aan ondersteuning op het gebied van identiteit. We doen dat via de leercirkels, door met de directies te praten over hun ideeën, wensen en behoeften. Daarnaast doen we een oproep aan alle medewerkers van de RVKO die graag met ons willen doorpraten over identiteit, misschien ook wel vanuit hun eigen behoeften en ervaringen in hun werk op dat gebied. We voeren de gesprekken in de leercirkels en met de medewerkers aan de hand van vijf thema’s:  het verhaal van de school, doorgaande lijn, spanningen rondom identiteit, praktisch aanbod  en samenwerking RVKO-TMH.’

Open dialoog

Liesbeth: ‘Het is echt een open dialoog met iedereen die wil deelnemen, individueel of met meer. Je kunt bijvoorbeeld denken aan kerst- of paaswerkgroepen die vragen hebben over hoe ze een viering kunnen vormgeven, passend bij de populatie van hun school. We zijn op zoek naar waar de concrete behoeften op de scholen liggen. We richten ons daarbij ook op gebieden waar spanningen worden ervaren rondom identiteit. We weten nog niet wat er exact speelt, maar we verwachten bijvoorbeeld vragen en dilemma’s rondom seksualiteit (Lentekriebels) en vieringen.’

Nicole: ‘Wij vinden dat soort dingen echt bij identiteit horen: de scholen mogen daar iets van vinden en moeten bedenken hoe ze daarmee om willen gaan. We merken ook uit de voorbeelden die wij horen, dat het belang groeit om vanuit kernwaarden en identiteit antwoorden te vinden op moeilijke hedendaagse vragen.’

Liesbeth: ‘De kernwaarden zijn daarbij een leidraad. Het zijn waarden die bestaan in onze lange traditie, waar mensen zelf mee aan de slag kunnen. De kernwaarden kunnen een soort ijkpunt zijn, een ruimtescheppend richtsnoer voor denken en handelen. We vragen eigenlijk aan collega’s  om bewust ín de kernwaarden  te gaan staan. Kernwaarden leggen niets op, zijn niet beperkend bedoeld, maar  geven richting en ruimte.’

Werkgroepen

Nicole: ‘Ons aanbod moet uiteindelijk een antwoord zijn op alle vragen en behoeften die wij vanuit het veld ophalen. Wij clusteren die informatie en ontwikkelen daar een voorstel voor een aanbod op. Het is de bedoeling dat daarna de werkgroepen het aanbod uitwerken naar concrete producten, zoals intervisie, inspiratiesessies, introspectie, bezinningsbijeenkomsten, enzovoort.’

Liesbeth: ‘Bij dat alles mogen we niet vergeten dat identiteit ook juist zit in kleine ontmoetingen en mooie resultaten van toenadering, die ontstaan uit een doordachte manier van handelen op basis van de kernwaarden. En veel dingen, zoals een kerstviering of Lentekriebels komen ieder jaar terug. Dus het is voor elke school belangrijk om er niet ad hoc over te denken, maar echt een onderbouwde en gedragen visie te ontwikkelen waarmee de leerkrachten en de directie in de dagelijkse omgang met ouders en kinderen uit de voeten kunnen. Dat kan per school verschillen.’

Nicole: ‘De kernwaarden zijn ons fundament, ons vertrekpunt voor de reis naar ons volgende hoofdstuk, het onderwijs van de toekomst. Wij hopen dat veel collega’s willen meeschrijven of -denken aan dit nieuwe hoofdstuk!’

Onze identiteit

Wie zijn wij? Waar staan wij voor, bij de RVKO? De zeven kernwaarden geven een goede indruk van hoe wij willen zijn. Ze zijn geworteld in de katholieke traditie, waarin ieder mens een geschenk is. Hoe de samenleving verandert, zie je terug in onze scholen. Wij hebben de rijkdom van de diversiteit: leerlingen, ouders en medewerkers hebben verschillende achtergronden en levensvisies. Iedereen is welkom, iedereen kan zich thuis voelen bij de RVKO. De kernwaarden geven richting aan ons handelen, om met ruimte voor de verschillen, in verbondenheid te leven en te werken.

Kernwaarden

Verwondering

Wees open en nieuwsgierig naar de wereld om je heen, naar alles wat leeft en bestaat. Verwonder je samen over het mooie, het goede, het verrassende van wat je ontdekt en over de dingen die we niet (kunnen) begrijpen. Wie zich verwondert, zoekt naar de zin van het leven en staat open voor het onbekende.

Respect

Benader ieder mens zoals jij zelf benaderd wilt worden, als een uniek persoon, in de rijkdom van de diversiteit. Wees bereid om recht te doen aan de eigenheid van elk individu, waardeer elkaar, respecteer elkaars vrijheid en houd rekening met elkaars grenzen.

Verbondenheid

Zoek de verbinding met elkaar, ook als je daarvoor buiten je comfortzone moet gaan. We slaan een brug tussen ‘wij’ en ‘zij’, we leven en werken samen, op school en daarbuiten. Waardeer de verschillen, zoek de overeenkomsten en ontmoet elkaar in de dialoog.

Zorg

Draag zorg voor de aarde, ons gemeenschappelijk huis, voor wie nu leeft en voor wie na ons komt. Die zorg begint dichtbij, op school en daarbuiten. Heb oog voor elkaar, benader iedereen met aandacht en zorgvuldigheid.

Gerechtigheid

Kom in beweging als je onrecht en onvrijheid ziet en probeer dit recht te trekken. Samen streven wij naar kansengelijkheid voor onze leerlingen, met aandacht voor kwetsbare situaties en ongunstige omstandigheden.

Vertrouwen

Durf te vertrouwen op jezelf en op de ander. Door elkaar vertrouwen te geven, leer je op elkaar bouwen en ontstaat er ruimte om te experimenteren en fouten te maken. Dit draagt bij aan ieders groei en ontwikkeling, in een sfeer van veiligheid en saamhorigheid.

Hoop

Koester de hoop op nieuwe kansen en een betere toekomst en deel dit met de leerlingen. Hoop neemt verdriet en tegenslag niet weg, maar geeft kracht om op te staan en in beweging te komen.

‍

Leden ontwikkelgroep Identiteit

V.l.n.r.: Ina Wernsen (De Provenier), Nicole van Dijk (RVKO), Liesbeth Stalmeier (RVKO), Antoinet de Valk (St. Michaëlschool), Marijke Verhagen (Willibrordschool), Charlotte Groeneveld (De Rozenhorst),  Danielle van Lieburg (Agnesschool), Stefan van der Worm (De Grote Reis), Mandy Dortland (De Kleine Prins), Fred Delhaas (Hildegardisschool). Niet op de foto: Laura de Ridder (De Globetrotter Katendrecht)

‍

‍

‍