Vanuit waardering kijken wat er nodig is

Het Strategisch Verhaal gaat uit van vier strategische domeinen: houden van de wereld; kansrijk onderwijs; kwaliteit en professionaliteit; in verbinding vanuit dialoog. Deze vier pijlers krijgen verder vorm en inhoud binnen ontwikkelgroepen. In deze denktanks werken verschillende collega’s de thema’s samen verder uit.  Zo schrijven we samen aan het volgende hoofdstuk van ons gezamenlijke verhaal.

Er zijn op dit moment iets meer dan tien ontwikkelgroepen, maar de verwachting is dat daar nog wel een paar bij komen. Sommige zijn net gestart, andere zijn al even bezig, zoals de ontwikkelgroep Identiteit (zie ook pagina 24). Voorzitter van het College van Bestuur Ton Groot Zwaaftink sprak met een aantal leden van bestaande of opstartende ontwikkelgroepen over het belang van deze groepen en hun beweegredenen om een bijdrage te leveren. Vorig jaar, bij het 150-jarig bestaan, is veel informatie uit het veld opgehaald over hoe onze collega’s het onderwijs van de toekomst zouden vormgeven. Deze input is meegenomen in de vier thema’s van het nieuwe Strategisch Verhaal. Ton: ‘De enige manier waarop we bij de RVKO beleid willen maken, is sámen met alle collega’s, om zo te komen tot het beste onderwijs voor kinderen en de beste werkomstandigheden voor onze medewerkers. We geloven sterk in de kracht van het samen ontwikkelen.’

Anne Dijkhuizen (leerkracht en rekencoördinator op de Imeldaschool) meldde zich vanuit haar enthousiasme voor het vak aan voor de ontwikkelgroep Rekenen, die valt onder Basisvaardigheden/Kwaliteit en Professionaliteit. ‘Wij zijn begonnen met nadenken over onze ambities op het gebied van rekenen. Nu die op papier staan, gaan we ons verdiepen in de materie, via literatuuronderzoek. Daarna willen we praktijkonderzoek doen. We zoeken nog een beetje naar hoe we dit onderzoek willen inrichten. Het is nu zaak om elkaars kwaliteiten te kennen en de rollen te verdelen.’ Floor Fransen (leerkracht op de Bavokring), ontwikkelgroep Taal (Basisvaardigheden/Kwaliteit en Professionaliteit): ‘In onze eerste bijeenkomst ging het om de beweegredenen van de deelnemers om mee te doen. Voor iedereen geldt eigenlijk dat ze vanuit betrokkenheid met het vak Taal iets willen bijdragen, maar ook zelf dingen willen leren en mee terugnemen. Daarnaast hebben we gesproken over wat de nieuwe visie in ons Strategisch Verhaal is en hoe je iedereen binnen je school kunt meekrijgen in een nieuw verhaal. Hoe zorg je voor een stevig fundament voor taal- en rekenonderwijs, zonder de afzonderlijke visies van de scholen tekort te doen? Welke stappen zijn nodig voor zo’n verandercultuur?’ Anne vult haar aan: ‘In de rekengroep hebben we daarnaast gekeken naar de verschillende populaties, dus doelen die passend zijn bij het leerlinggewicht per school.’ Ton: ‘Dat is mooi: je hebt dezelfde maximale ambitie voor alle leerlingen, maar elke school kan de doelen op een andere manier bereiken, mede afhankelijk van de leerlingpopulatie.’ Miran Jakirovic (directeur van de Imeldaschool): ‘We hebben met z’n allen een groter, gemeenschappelijk doel: we willen een bijdrage leveren aan ons Strategisch Verhaal, om samen het onderwijs beter te maken. Daarbij zijn de ervaringen vanaf de werkvloer van onschatbare waarde.’ Ton: ‘De ontwikkelgroepen zijn inderdaad geen abstracte beleidsgroepen, maar moeten kennis en ervaring vanuit de praktijk en op het bestuursbureau samenbrengen. Daarbij wordt iedereen op zijn eigen expertise aangesproken, altijd vanuit het werken met leerlingen.’

‘Geloof in de kracht van het samen ontwikkelen’

Op weg naar inclusiever onderwijs

Miran en ook Wouter van der Windt (directeur van SBO Laurens-Cupertino) zijn lid van de ontwikkelgroep Op weg naar inclusiever onderwijs. Miran: ‘Wij zijn met directies van ruim 25 scholen, dat zegt wel iets over de actualiteit van inclusiviteit; dit is echt een groot maatschappelijk vraagstuk.’ Wouter: ‘Alle kinderen hebben recht op goed onderwijs, in de buurt van hun woonplek. Om zover te komen, is een verandering van mindset en van het onderwijssysteem nodig.’ Ton: ’Jullie naam is mooi gekozen: op weg naar inclusiviteit. We zijn er nog niet, maar we gaan samen op pad om vorm te geven aan een toekomst waar voor ieder kind binnen de RVKO een plek is die past bij zijn of haar situatie, ongeacht eventuele beperkingen. Iedere school kan daarbij de eigen volgende stap maken.’ Wouter: ‘Het begon ook bij ons met een verkenning. We hebben gekeken naar de stand van zaken op de scholen met betrekking tot inclusiviteit: wat doen we al, wat zou je nodig hebben en waar kunnen we elkaar helpen?’ Miran: ‘Nadenken over en onderzoek doen naar inclusiviteit is binnen de leercirkels al volop in gang. In onze leercirkel denken we na over nauwere samenwerking, bijvoorbeeld door budgetten te combineren, waardoor we samen verder kunnen komen. Eerst delen, dan vermenigvuldigen.’  Wouter: ‘In echte samenwerking hebben wij nu samen met SBO Lucas een speltherapeut aangenomen, die we apart niet zouden kunnen betalen. Een mooi voorbeeld van samen dingen slimmer organiseren.’

Blijft het bij de huidige ontwikkelgroepen of komen er meer? Ton: ‘Dat is een dynamisch proces. We zijn begonnen om per thema te kijken welke onderwerpen we willen uitwerken. Bijvoorbeeld ‘In verbinding vanuit dialoog’ is heel belangrijk, dat is de kracht van onze organisatie: hoe blijf je met elkaar in contact en zorg je dat je aandacht voor elkaar hebt en elkaar waardeert. Dan gaat het om: welke woorden gebruiken we daarvoor, welke gemeenschappelijke taal hebben we, is dat nog up-to-date? Dus dat leidde tot de ontwikkelgroepen Identiteit, Communicatie en Digitalisering, allemaal gericht op verbinding. En als er de komende tijd behoefte ontstaat aan nog een ontwikkelgroep, dan gaat die er ook komen. Het enige waar we echt voor moeten waken, is dat we niet te veel tegelijk doen.’

Wat zouden jullie willen dat er gebeurt met de resultaten van de ontwikkelgroepen? Anne: ‘Als wij straks het praktijkonderzoek hebben afgerond, is de stip op de horizon hopelijk wat duidelijker geworden. De ontwikkelgroep zou dan een soort vraagbaak voor de scholen kunnen worden, samen met het TOK-team. Een expertiseteam, waar het onderwijsveld vragen kan stellen, in ons geval dan over rekenen. Er zit enorm veel kennis en ervaring in onze organisatie, dus is het heel belangrijk om die kennis te ontsluiten, te delen en te gebruiken.  Je staat er immers niet alleen voor!’ Evidence-informed Floor: ‘De ontwikkelgroepen zijn een mooie  kans om het delen van evidence-informed  kennis laagdrempelig te houden, dus niet alleen voor directies, maar ook gericht op IB’ers, leerkrachten en onderwijsmedewerkers.’  Wouter: ‘Ik denk dat we ook meer best practices met elkaar moeten delen en vaker bij elkaar over de schutting zouden moeten loeren. Bijvoorbeeld in de leercirkels, zoals Miran al aangaf. En je kunt ook kennis en ervaring van scholen buiten ons bestuur ophalen en delen in de ontwikkelgroep.’

‘Dankzij delen kunnen we vermenigvuldigen’

Ton: ‘Uiteindelijk willen we allemaal hetzelfde: goed onderwijs voor alle kinderen, onder goede werkomstandigheden voor alle onderwijsprofessionals. Uit de ontwikkelgroepen hopen we dus ook te leren wat alle collega’s nodig hebben om hun werk goed te doen.  In deze tijd van lerarentekorten zullen we daar samen creatief mee moeten omgaan, met de inzet van ieders kwaliteiten en vaardigheden en op een manier die past in deze tijd. We kunnen in het onderwijs naast leerkrachten ook andere talenten gebruiken, zodat je als team samen zorg draagt voor goed en inclusief onderwijs.  Dan wordt het effectief en haalbaar.’

Mindset-verandering

Miran: ‘Er is een grote verandering in mindset nodig: je kunt het onderwijs niet blijven geven zoals we dat al 50 jaar doen. De maatschappij verandert snel en daar zul je echt in mee moeten. De invulling van onze vakken en onze functies zal flink gaan veranderen. En deze ontwikkelgroepen kunnen daar een goede aanzet voor geven.’

Ton: ‘Het onderwijssysteem zal inderdaad anders moeten. De buitenwereld maakt het ons niet gemakkelijker, maar dat betekent niet dat wij onze visie op wat wij belangrijk vinden voor kinderen, moeten veranderen. We zullen alleen wel naar  andere methoden moeten zoeken om onze doelen te bereiken. Daar is lef voor nodig, maar door samen te werken kunnen wij veel aan.’

Miran: ‘Ik denk dat je inderdaad breder moet gaan kijken dan alleen je eigen school. Als je samenwerkt binnen je leercirkel, creëer je veel meer mogelijkheden, voor iedereen. Samen kun je dingen slimmer organiseren, zoals ondersteuning door een psycholoog of orthopedagoog. Deel je expertise en je enthousiasme. Gooi de luiken open, maak het onbewuste bewust! We hebben samen al zo veel in huis. Uiteindelijk zou je misschien zelfs kunnen gaan nadenken over het regelen van je formatie met de hele leercirkel.’

Vanuit waardering vooruit! Ton: ‘Ik denk dat de kern van deze fase is dat we goed kijken waar we nu staan. Het is belangrijk om te beseffen wat we allemaal in huis hebben en wat we goed doen. Als je dat weet, kun je vanuit waardering kijken naar waar we staan en oppakken wat we nog nodig hebben. Daarbij kunnen we veel van elkaar leren. Wees eerlijk, tel je zegeningen, neem elkaar serieus, denk vanuit successen en probeer open naar de toekomst te kijken! Eigenlijk hetzelfde wat we onze leerlingen gunnen: vanuit waardering kijken naar wat jouw optimale volgende stap is, om uiteindelijk de beste versie van jezelf te worden.’

De volgende stap

Ton: ‘We vragen iedereen om nu al te dromen over waar dit straks moet landen. Wat heb je nodig om de verbinding van kennis, ervaring en mensen tot stand te brengen en in stand te houden? Dat zou straks kunnen worden uitgewerkt in werkgroepen; ook dat staat nog open.’

Floor: ‘Zo zit onze ontwikkelgroep er ook in: nu eerst een jaar verkennen en werken aan de gemeenschappelijke ambitie: wie hebben we nodig, gaan we verbinding leggen met andere groepen? Het enthousiasme in de groep komt vanuit de inhoud en dat geeft veel energie. Ik kan hier mijn wetenschappelijke kennis verbinden aan de praktijk van ons werk. Die uitdaging en verdieping zijn supermooi!’

‘Gaaf om mee te dromen en te denken over de toekomst van ons onderwijs’

Anne: ‘De ontwikkelgroepen zijn echt ‘work in progress’, we zijn samen op pad. Wij ervaren veel ruimte om te ontdekken hoe we onze stip aan de horizon willen bereiken. Het voelt goed dat we onze professionele kennis op deze manier kunnen inzetten om als organisatie samen verder te komen.’

Wouter: ‘Het is gewoon gaaf dat we op deze manier allemaal de mogelijkheid hebben om mee te dromen en te denken over de toekomst van ons onderwijs. Want onderwijs blijft natuurlijk het mooiste vak dat er is. Ik kan iedereen aanraden mee te doen in een ontwikkelgroep of werkgroep, dat is goed voor jezelf en goed voor de RVKO!’ Kijk hier voor meer informatie over het Strategisch Verhaal, de missie en visie van de RVKO en de vier pijlers: www.rvko.nl/strategisch-verhaal

‍