Brugfunctionarissen ‘Verbinding tussen school en omgeving’

Per augustus 2024 zijn 30 RVKO-scholen aan de slag gegaan met de nieuwe functie van brugfunctionaris. Dit is een landelijke subsidie voor drie jaar; beschikbaar voor 15% van de hoogste achterstandsscholen in het land. Sharla Mohan-Jhinkoe en  Rick van Leeuwen vertellen over de achtergronden van hun werk als brugfunctionaris.

De brugfunctionaris is een specifieke persoon/ medewerker op school die laagdrempelig beschikbaar is voor ouders en leerlingen voor vragen en kwesties die thuis spelen. Het gaat nadrukkelijk om vragen die niet schoolgebonden zijn, maar daar wel invloed op hebben. Hierdoor kunnen vragen en zorgen in de thuissituatie preventief worden aangepakt. Alles is gericht op een positieve ontwikkeling en op het leren van de kinderen. Aandachtsgebieden zijn bijvoorbeeld armoede, zorg thuis, participatie in de wijk of gezondheid. Elke school bepaalt zelf op basis van de populatie, de vragen die er spelen in de gezinnen en de eigen specifieke aandachtgebieden op welke wijze zij de brugfunctie inzetten.

Voor de RVKO geldt dat diverse scholen voortbouwen op de bestaande aanpak vanuit ouderbetrokkenheid of de Schoolzorgteams. Sharla Mohan-Jhinkoe had ooit zelf een kind op de Imeldaschool en werkt daar inmiddels al meer dan 20 jaar als ouderfunctionaris. Of zoals ze het zelf noemt: zorgjuf. Rick van Leeuwen vervult, naast zijn rol als leerkracht en stamgroepleider op de Meester Baars, ook twee dagen per week de functie van brugfunctionaris.

Het belang van verbinding

Rick werkte vroeger in het speciaal middelbaar onderwijs en op het mbo, niveau 1. Daar deed hij al min of meer hetzelfde: het vormen van de verbinding tussen de school en het gezin. Rick: ‘Als mentor wilde ik altijd dat extra stapje doen voor een kind en het gezin. Daar kreeg ik ook de ruimte voor: samen naar de middelbare school voor een open dag, even mee naar huis voor een gesprekje, naar een voetbalwedstrijd in het weekend. Dus toen deze gelegenheid zich bij de RVKO voordeed, ben ik er meteen ingesprongen.’

Sharla ontdekte al vroeg het belang van een ouderfunctionaris op school: ‘Ik heb de ouders altijd goed gekend, maar hield werk en privé gescheiden. Op een gegeven moment vroeg onze schoolmaatschappelijk werker me om een gezin met problemen te bezoeken. Dat was een eyeopener. Wat ik daar aantrof, maakte veel indruk op me. Het was duidelijk dat het gezin voor grote uitdagingen stond, en dat had direct invloed op het welzijn van de leerling.’

‘Deze leerling had moeite om thuis een geschikte plek te vinden om te studeren, wat leidde tot verdriet en frustratie. Dat zette me aan het denken: hoe kunnen we dit samen aanpakken? Waar ligt de behoefte, en hoe kan ik hen het beste ondersteunen? Het was een belangrijke les over de rol die we als school kunnen spelen in het leven van onze leerlingen.’

Kennismakingsbezoeken

Sharla gaat inmiddels regelmatig bij mensen op bezoek en trekt daar flink wat tijd voor uit: ‘Ik wil het hele verhaal horen, en ik wil de ouders ook echt overtuigen dat wij er vanuit de school zijn om te helpen. Ook vertel ik ze iets over het Wijkteam, over Sisa-meldingen, etc. Dan ga ik vragen stellen, want ik heb zoveel mogelijk informatie nodig om ze goed te kunnen helpen. Dat verwerk ik allemaal in onze ‘Sociale Index Imeldaschool’: welke gezinnen hebben contact met het Wijkteam, welke ouders hebben een uitkering, welke problematiek speelt in welk gezin, wie heeft er recht op een Rode Kruisboodschappenkaart of een Rotterdampas, zijn er betalingsachterstanden, dat soort dingen.’

‘We kunnen op allerlei vlakken helpen, met een doorverwijzing of door ouders in contact te brengen met de instanties die kunnen helpen. Voor een kapotte koelkast kun je bijvoorbeeld terecht bij de Sociale Dienst, dat weet niet iedereen. Soms ga ik ook zelf mee naar zo’n afspraak. Soms kopen we een bed of een bureau voor een kind, of regelen we een boodschappenkaart voor de ouders als ze echt geen geld hebben voor brood en beleg voor de kinderen. Het uiteindelijke doel is zelfredzaamheid van de ouders.’

Vertrouwen is essentieel

Op de Meester Baars bestaat al drie jaar een Schoolzorgteam, vertelt Rick: ‘Wij deden vanaf het begin mee met de pilot van de gemeente en we zien dat er best wat argwaan is vanuit de ouders richting bijvoorbeeld het Wijkteam of PPO. Ik werk wel samen met het Schoolzorgteam, maar maak er bewust geen deel van uit. Mijn rol bestaat vooral uit het winnen van vertrouwen en het verzamelen van bepaalde informatie van de ouders. Waar mogelijk probeer ik een brug te slaan tussen ouders en het Schoolzorgteam, om de verbinding te versterken en soms het vertrouwen te herstellen.’

Ondersteuning voor leerkrachten en IB’ers

‘Ik heb ook een ondersteunende rol voor leerkrachten en IB’ers. Ik loop bij ze langs en geef ze tips over hoe ze kunnen omgaan met zorgvragen van leerlingen of ouders. Leerkrachten moeten ervaren dat ze voor zorg-gerelateerde zaken kunnen doorverwijzen naar mij. Op onze school zie je bijvoorbeeld dat IB’ers soms wel 80% van hun tijd druk zijn met zorggerelateerde zaken, terwijl ze zich veel meer met onderwijs zouden moeten kunnen bezighouden.’

Hoe komen signalen bij jullie aan?
‍Sharla: ‘De leerkrachten zijn getraind om signalen van ouders en leerlingen op te pikken, aan de hand van onze signaleringsroadmap. Dat is een soort protocol voor het hele team. Het begint met signaleren bij de deur en dan zijn er verschillende vervolgstappen. Alles dat opvalt, wordt met mij besproken. Ik ga dan even kijken of er iets aan de hand is, door thuis langs te gaan bijvoorbeeld. We noemen dat een kennismakingsgesprek, omdat ‘huisbezoek’ een negatieve lading bleek te hebben.’

Rick: ‘Ik ben begonnen met het voeren van ontzettend veel gesprekken: met ouders, partners uit het Schoolzorgteam, collega’s en directie. Met als doel: in kaart brengen van de knelpunten in onze gemeenschap. Daarnaast ben ik vooral mezelf bekend aan het maken, zodat mensen weten dat ik er ben en dat ze bij me kunnen aankloppen. Het kwam daarbij mooi uit dat we na de vakantie van de RVKO gratis verzorgingsproducten mochten uitdelen aan mensen die daar behoefte aan hebben. Ik heb dat meteen aangegrepen om door te vragen naar andere problemen die deze ouders mogelijk hadden, zoals het niet kunnen betalen van zwemlessen of sport. Ik kreeg van een ervaren brugfunctionaris als tip: ‘Ga op zoek naar sleutelfiguren binnen de verschillende gemeenschappen op je school.’ Ik heb een vaste inloopochtend opgestart op vrijdag. En ik heb een signaleringskaart gemaakt met tips voor leerkrachten. Ik loop ook overal gewoon bij klassen naar binnen, even kijken en luisteren.’

Hoe zorg je voor een goede samenwerking met je collega’s?
Sharla: ‘Als ik een afspraak heb gemaakt voor een kennismakingsgesprek bij mensen thuis, stuur ik een e-mail naar de betrokken leerkracht zodat zij op de hoogte zijn. Ik vraag dan ook of zij signalen of andere bijzonderheden hebben over die leerling of dat gezin. Na afloop koppel ik terug aan mijn directeur, Miran Jakirovic, en maak notities in ParnasSys. Een- of tweemaal per jaar geef ik een presentatie aan het team over wat ik allemaal heb gedaan.’

Rick: ‘Ik heb een aantal vaste overlegmomenten, bijvoorbeeld met het schoolmaatschappelijk werk en met mijn directie. Dan sparren we ook over hoe we de rol van de brugfunctionaris willen vormgeven op de Meester Baars. Er is contact met de stamgroepleiders over kinderen of gezinnen waar zaken spelen. De brugfunctionarissen en directies van alle scholen in onze leercirkel zijn een paar weken geleden bij elkaar geweest, dat was erg waardevol.’

Sharla: ‘Wat ik nog wel mis, is een bovenschoolse leidraad vanuit de RVKO, over hoe je als brugfunctionaris te werk kunt gaan. Tegelijkertijd: elke buurt en elke school is anders, dus het draait altijd om maatwerk.’ Rick: ‘Vanuit de subsidieverstrekker, het Gelijke Kansenfonds, is er een handreiking, een profielschets van de brugfunctionaris. Ook het Jeugdeducatiefonds heeft iets in die richting. De beleidsmedewerker armoedeaanpak van de RVKO, Jeanne van Berkel, kan hierbij ook helpen.’

Waar staan de brugfunctionarissen over drie jaar?
Rick: ‘Ik wil eraan werken dat we in de toekomst de opvoeding van kinderen zien als een collectieve verantwoordelijkheid van de gemeenschap: ‘It takes a village to raise a kid’. Het mag van mij wel wat positiever en minder individualistisch.’

Sharla: ‘Deze functie zal in een grote stad als Rotterdam altijd nodig zijn. Ik hoop dat de  mensen die ik nu aan het helpen ben, tegen die tijd zelfredzaam zijn en dat hun kinderen een goede en gelukkige toekomst hebben.’ Rick: ‘Het belangrijkste is dat er met deze pilot een keuze is gemaakt om hier tijd aan te besteden en verbindingen aan te gaan. Voor mij is deze pilot geslaagd als de brugfunctionaris over drie jaar een onmisbare rol speelt binnen de schoolgemeenschap.’

‍

‍

‍